Abstract : साडेतीन शक्तिपीठापैकी तिसरे पीठ म्हणजे तुळजापूरची श्री भवानी माता होय. ही भवानी माता अनेकांची कुलदेवी आहे. स्वत: राजे शिवाजी या भवानी देवीची दररोज पूजा करीत असत. शिवबाची जन्मदाती जिजाई व या भवानीमातेचा त्यांच्या जीवनावर प्रभाव पडला होता. राजानी आपल्या आयु